استاندارد حسابداری شماره 26
فعاليتهای كشاورزی
دامنه كاربرد
1 . كاربرد اين استاندارد در حسابداري موارد زير الزامي است، مشروط بر اينكه به فعاليت كشاورزي مربوط باشد :
الف . داراييهاي زيستي، و
ب . توليد كشاورزي در زمان برداشت.
2 . اين استاندارد در موارد زير كاربرد ندارد :
الف . زمين مربوط به فعاليت كشاورزي (به استاندارد حسابداري شماره 11 با عنوان داراييهاي ثابت مشهود مراجعه شود)، و
ب . داراييهاي نامشهود مربوط به فعاليت كشاورزي (به استاندارد حسابداري شماره 17 با عنوان داراييهاي نامشهود مراجعه شود).
3 . اين استاندارد در مورد توليد كشاورزي، يعني محصول برداشت شده از داراييهاي زيستي واحد تجاري، تنها در زمان برداشت، كاربرد دارد. بعد از زمان برداشت، توليد كشاورزي تابع الزامات استاندارد حسابداري شماره 8 با عنوان حسابداري موجودي مواد و كالا يا ساير استانداردهاي حسابداري مربوط خواهد بود. بنابراين، اين استاندارد به فراوري محصولات كشاورزي بعد از زمان برداشت مربوط نمي‌شود؛ براي مثال، فرايند فراوري انگور تا سركه توسط باغدار پرورش‌دهنده انگور مشمول اين استاندارد نيست. هرچند چنين فرايندي مي‌تواند به‌طور منطقي و طبيعي فعاليت كشاورزي محسوب شود و با دگرديسي زيستي تا حدي مشابه باشد، اما اين نوع فراوري در اين استاندارد در تعريف فعاليت كشاورزي قرار نمي‌گيرد.
4 . جدول زير نشان دهنده نمونه‌هايي از داراييهاي زيستي، توليدات كشاورزي و محصولاتي است كه از فراوري پس از برداشت حاصل مي‌شود :
|
داراييهاي زيستي |
توليدات كشاورزي | محصولات فراوري شده بعد از برداشت |
|
گوسفند |
پشم |
نخ ، فرش |
|
گله شيري |
شير |
پنير |
|
گوساله |
گوشت |
سوسيس |
|
مرغ تخم‌گذار |
تخم مرغ |
محصولات غذايي |
|
ماهي |
گوشت |
كنسرو ماهي |
|
تاكستان |
انگور |
سركـه |
|
درخت سيب |
سيب |
كمپوت |
|
گياهان |
پنبـه |
نخ ، پارچه |
|
نيشكر |
شكر |
|
|
بوته چاي |
برگ چاي |
چاي خشك |
| درختان جنگل مصنوعي |
تنه درخت |
الوار |
تعاريف
تعاريف مرتبط با كشاورزي
5 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص شده زير به كار رفته است :
- فعاليت كشاورزي : عبارت است از مديريت بر دگرديسي داراييهاي زيستي براي فروش، تبديل به توليد كشاورزي يا افزايش داراييهاي زيستي.
- دگرديسي : شامل فرايندهاي رشد، تحليل، توليد و توليد مثل است كه به تغييرات كيفي يا كمّي دارايي زيستي مي‌انجامد.
- دارايي زيستي : عبارت است از حيوان يا گياه زنده.
- توليد كشاورزي : عبارت است از محصول برداشت شده از داراييهاي زيستي واحد تجاري.
- گروهي از داراييهاي زيستي : عبارت است از مجموعه حيوانات يا گياهان زنده مشابه.
- برداشت : عبارت است از جداسازي توليد كشاورزي از دارايي زيستي يا پايان دادن به فرايند زندگي دارايي زيستي.
- دارايي زيستي مولد : عبارت است از يك‌دارايي كه به‌قصد توليد مثل، اصلاح نژاد و يا توليد كشاورزي ، با حفظ حيات دارايي زيستي ، نگهداري مي‌شود و قابليت برداشت در بيش از يك سال را دارد.
- دارايي زيستي غيرمولد : به طبقه‌اي از داراييهاي زيستي گفته مي‌شود كه واجد شرايط تعيين شده براي داراييهاي زيستي مولد نيست.
6 . فعاليت كشاورزي شامل انواع گوناگوني مانند پرورش احشام، درختكاري، كاشت گياهان يك ساله يا چند ساله، زراعت، كاشت درختان ميوه و نهالستان، پرورش گل و پرورش آبزيان است. برخي ويژگيهاي مشترك اين فعاليتها به شرح زير مي‌باشد :
الف . قابليت تغيير . حيوانات و گياهان زنده به‌صورت بالقوه توانايي دگرديسي زيستي دارند،
ب . مديريت تغيير . مجموعه فعاليتهايي كه از طريق بهينه‌سازي و ايجاد شرايط لازم (از قبيل سطوح تغذيه، رطوبت، درجة حرارت، كود و نور) فرايند دگرديسي را تسهيل مي‌كند. چنين مديريتي فعاليت كشاورزي را از ساير فعاليتها متمايز مي‌سازد. براي مثال، بهره‌برداري از منابعي كه مديريت نمي‌شود (از قبيل ماهيگيري در درياها و رودخانه‌ها و قطع درختان جنگلي بدون انجام وظايف احياء) فعاليت كشاورزي نيست، و
ج . اندازه‌گيري تغيير . تغييرات كيفي (براي مثال، اصلاح‌نژاد، درجه غلظت، رسيده بودن، پوشش چربي، ميزان پروتئين و مقاومت بافتي) يا تغييرات كمي (براي مثال، توليد مثل، وزن، ابعاد حجمي، طول يا قطر الياف و تعداد جوانه) ناشي از دگرديسي به عنوان شاخصهاي فعاليت معمول مديريت، اندازه‌گيري و نظارت مي‌شود.
7 . دگرديسي به يكي از نتايج زير منجر مي‌شود :
الف . تغييرات در دارايي از طريق رشد (افزايش كمي و كيفي حيوان يا گياه)، تحليل (كاهش در كميت يا افت كيفيت حيوان يا گياه) يا توليد مثل (تكثير حيوان يا گياه زنده) يا
ب . توليد محصول كشاورزي از قبيل برگ چاي، پشم و شير.
8 . داراييهاي زيستي غير مولد اقلامي هستند كه به عنوان توليد كشاورزي برداشت مي‌شوند يا به عنوان داراييهاي زيستي به‌فروش مي‌رسند. دامهاي گوشتي، دامهاي آماده فروش، ماهي پرورشي، غلات در جريان رشد از قبيل ذرت و گندم، و درختان پرورشي جهت تهيه الوار نمونه‌هايي از داراييهاي زيستي غير مولد مي‌باشد. داراييهاي زيستي مولد ازجمله شامل اقلامي مانند دامهاي شيري، تاكستانها، درختان ميوه و مرغهاي تخم‌گذار است.
تعاريف عمومي
9 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير به كار رفته است:
- بازار فعال : عبارت است از بازاري كه كليه شرايط زير را دارد:
الف . اقلام مبادله شده در بازار متجانس هستند،
ب . معمولاً خريداران و فروشندگان مايل در هر زمان وجود دارند، و
ج . قيمتها براي عموم قابل دسترسي است.
- مبلغ دفتري : مبلغي است كه دارايي به آن مبلغ در ترازنامه منعكس مي‌شود.
- ارزش منصفانه : مبلغي است كه خريداري مطلع و مايل و فروشنده‌اي مطلع و مايل مي‌توانند در معامله‌اي حقيقي و درشرايط عادي ، يك دارايي را در ازاي مبلغ مزبور با يكديگر مبادله يا يك بدهي را تسويه كنند.
10 . در اين استاندارد، اقلام متجانس به مجموعه‌اي از اقلام نظير لبنيات، غلات، دانه‌هاي روغني، ميوه و تره‌بار، گل، دام، طيور، ماهيها و آبزيان و … اطلاق مي‌شود كه به واسطه خصوصيات همانند، قابل گروه‌بندي است.
11 . ارزش منصفانه يك دارايي مبتني بر مكان و شرايط فعلي آن است. براي مثال، ارزش منصفانه يك گله در مزرعه معادل با قيمت همان گله در بازار مربوط پس از كسر مخارج حمل و ساير مخارج رساندن گله به آن بازار است.
