استاندارد حسابداری شماره 22
تجدیدنظرشده 1400
هدف
- هدف اين استاندارد، تعيين حداقل محتواي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي و تعيين اصول شناخت و اندازه‌گيري در صورتهاي مالي کامل یا فشرده برای دوره میانی است. گزارشگری مالي ميان‌دوره‌اي به‌موقع و قابل اتكا، توانايي سرمايه‌گذاران، اعتبار‌دهندگان و سایرین را برای درك ظرفیت واحد تجاري در ایجاد سود و جريانهاي نقدي و درک شرايط مالي و نقدينگي آن بهبود می‌بخشد.
دامنه كاربرد
- در اين استاندارد، در رابطه با اینکه کدام واحدهای تجاری، با چه تناوب زمانی یا چه مدت پس از پایان دوره میانی، ملزم به انتشار گزارشهای مالي ميان‌دوره‌اي هستند، الزامات خاصی تعیین نمی‌شود. با وجود این، دولت و نهادهای ناظر مانند بورس اوراق بهادار، اغلب آن دسته از واحدهاي تجاري كه اوراق بهادار بدهي یا مالکانه آنها بطور عمومی معامله می‌شود را ملزم به انتشار گزارشهای مالي ميان‌دوره‌اي مي‌كنند. این استاندارد در صورتی کاربرد دارد که واحد تجاري ملزم باشد یا بطور اختیاری تصمیم بگیرد گزارش مالي ميان‌دوره‌اي را طبق استانداردهاي حسابداری منتشر کند.
- هر گزارش مالي، اعم از سالانه يا ميان‌دوره‌اي، از نظر انطباق با استانداردهاي حسابداری بطور مجزا ارزيابي مي‌شود. اين موضوع كه ممكن است واحد تجاري، گزارشهاي مالي ميان‌دوره‌اي را در يك سال مالي خاص تهیه نکرده باشد يا گزارشهاي مالي ميان‌دوره‌اي را به‌گونه‌ای تهیه کرده باشد که با اين استاندارد مطابقت نداشته باشد، مانع تهیه صورتهاي مالي سالانه طبق استانداردهاي حسابداری نمي‌شود.
- چنانچه اظهار شود که گزارش مالي ميان‌دوره‌اي واحد تجاري، مطابق با استانداردهاي حسابداری است، بايد با تمام الزامات اين استاندارد مطابقت داشته باشد. در این خصوص، بند 19 موارد افشای معینی را الزامی مي‌کند.
تعاریف
- در اين استاندارد، اصطلاحات زیر با معاني مشخص بکار رفته است:
دوره میانی دوره گزارشگري مالي كوتاه‌تر از يك سال مالي كامل است.
گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، گزارش مالی براي يك دوره میانی است كه یا شامل مجموعه كامل صورتهاي مالي (طبق استاندارد حسابداري 1 ارائه صورتهاي مالي (تجديدنظرشده 1397)) يا مجموعه صورتهاي مالي فشرده (طبق این استاندارد) است.
محتوای گزارش مالی میان‌دوره‌ای
- طبق تعریف استاندارد حسابداری 1، مجموعه كامل صورتهای مالی شامل اجزای زیر است:
الف . صورت وضعيت مالي به تاریخ پايان دوره؛
ب. صورت سود و زیان براي دوره؛
پ. صورت سود و زیان جامع برای دوره؛
ت. صورت تغييرات در حقوق مالكانه برای دوره؛
ث. صورت جريانهای نقدی برای دوره؛
ج. يادداشتهاي توضيحي، شامل اهم رويه‌هاي حسابداري و ساير اطلاعات توضيحي؛
چ. اطلاعات مقایسه‌ای دوره قبل طبق بندهای 36 و 37 استاندارد حسابداری 1؛ و
ح. صورت وضعیت مالی به تاریخ ابتدای دوره قبل، چنانچه واحد تجاری طبق بندهاي 39 تا 41 استاندارد حسابداری 1، یک رویه حسابداری را با تسری به گذشته بکار گیرد یا اقلامی از صورتهای مالی را با تسری به گذشته تجدید ارائه نماید، یا اقلامی را در صورتهای مالی تجدید طبقه‌بندی کند.
- به منظور به‌موقع بودن و ملاحظات مربوط به هزینه و خودداري از تكرار اطلاعاتی که در گذشته گزارش شده است، واحد تجاري ممكن است ملزم شود یا بطور اختیاری تصمیم بگیرد اطلاعات كمتري در تاریخهای میان‌دوره‌ای در مقایسه با صورتهاي مالي سالانه خود ارائه كند. در اين استاندارد، حداقل محتواي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي شامل صورتهاي مالي فشرده و گزیده يادداشتهاي توضيحي تعیین می‌شود. هدف گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، به‌روزرسانی آخرين مجموعه كامل صورتهاي مالي سالانه است. به همين دليل، در گزارش مالی میان‌دوره‌ای بر فعاليتها، رويدادها و شرايط جديد تمرکز شده است و اطلاعات گزارش‌شده در گذشته تكرار نمي‌شود.
- در اين استاندارد، واحد تجاری از انتشار مجموعه کامل صورتهای مالی (طبق استاندارد حسابداری 1) به جاي صورتهاي مالي فشرده و گزیده یادداشتهاي توضيحي در گزارش مالی میان‌دوره‌ای منع نمی‌شود. همچنين طبق اين استاندارد، واحد تجاري از ارائه اطلاعات بیش از حداقل تعيين‌شده در اين استاندارد در مورد اقلام اصلی يا گزیده يادداشتهاي توضيحي در صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي فشرده منع نمی‌گردد. رهنمود شناخت و اندازه‌گيري در اين استاندارد، برای مجموعه كامل صورتهاي مالي در دوره میانی نيز كاربرد دارد و اين صورتها، شامل تمام موارد افشای الزامی طبق این استاندارد (به ویژه گزیده يادداشتهاي توضيحي در بند 18) و همچنین موارد افشای الزامی در سایر استانداردهاي حسابداری است.
حداقل اجزاي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي
- گزارش مالي ميان‌دوره‌اي بايد حداقل شامل اجزاي زير باشد:
الف . صورت وضعیت مالی فشرده؛
ب. صورت سود و زيان فشرده؛
پ. صورت سود و زيان جامع فشرده؛
ت. صورت تغييرات در حقوق مالكانه فشرده؛
ث. صورت جريانهای نقدی فشرده؛ و
ج. گزیده يادداشتهاي توضيحي.
شكل و محتواي صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي
- اگر واحد تجاري در گزارش مالي ميان‌دوره‌اي خود، مجموعه كامل صورتهاي مالي را منتشر كند، شكل و محتواي اين صورتهاي مالي بايد طبق الزامات استاندارد حسابداري 1 برای مجموعه کامل صورتهای مالی باشد.
- چنانچه واحد تجاري در گزارش مالي ميان‌دوره‌اي خود، مجموعه صورتهاي مالي فشرده را منتشر كند، اين صورتهای مالی فشرده بايد حداقل شامل هر یک از عناوين و جمعهاي فرعی مندرج در آخرین صورتهاي مالي سالانه و گزیده يادداشتهاي توضيحي طبق الزامات این استاندارد باشد. اقلام اصلی يا يادداشتهاي توضیحی بیشتر به شرطی باید در صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي فشرده درج شود كه حذف آنها موجب گمراه‌کنندگی این صورتهای مالی گردد.
- در صورت سود و زيان میان‌دوره‌ای، واحد تجاری بايد سود پايه و تقليل‌یافته هر سهم را برای دوره‌اي كه آن واحد تجاري مشمول دامنه كاربرد استاندارد حسابداری 30 سود هر سهم است، ارائه کند.
- در صورتي كه آخرین صورتهاي مالي سالانه واحد تجاري، شامل صورتهاي مالي تلفيقي نیز باشد، گزارش مالي ميان‌دوره‌اي علاوه بر صورتهای مالی جداگانه باید بر مبنای تلفيقي نیز تهيه شود.
رويدادها و معاملات بااهمیت
- واحد تجاري بايد در گزارش مالی میان‌دوره‌ای خود، شرحي از رويدادها و معاملاتي كه برای درك تغييرات در وضعيت مالی و عملكرد مالي واحد تجاري از پايان آخرين دوره گزارشگري مالی سالانه اهميت دارد را درج نماید. اطلاعات افشاشده در ارتباط با آن رويدادها و معاملات، بايد اطلاعات مربوط ارائه‌شده در آخرین گزارش مالي سالانه را به‌روزرسانی کند.
- استفاده‌كنندگان گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، به آخرین گزارش مالي سالانه آن واحد تجاري دسترسي خواهند داشت. بنابراين، ضرورتی ندارد که دريادداشتهاي توضیحی گزارش مالی ميان‌دوره‌اي، اطلاعات گزارش‌شده در یادداشتهای توضیحی آخرین گزارش مالی سالانه، بابت اطلاعات نسبتاً کم‌اهمیت، به‌روز شود.
- موارد زیر، فهرست رويدادها و معاملاتي است كه در صورت بااهمیت بودن، افشای آنها الزامی است. این فهرست، جامع نيست.
الف. كاهش ارزش موجوديها به خالص ارزش فروش و برگشت این کاهش ارزش؛
ب. شناسايي زيان كاهش ارزش داراييهاي مالي، داراییهای ثابت مشهود، دارايیهاي نامشهود، یا ساير داراييها و برگشت این زیان كاهش ارزش؛
پ. برگشت ذخيره مخارج تجديد ساختار؛
ت. تحصيل و واگذاري داراییهای ثابت مشهود؛
ث. تعهدات خريد داراییهای ثابت مشهود؛
ج. حل و فصل دعاوی حقوقي؛
چ. اصلاح اشتباهات دوره‌‌های قبل؛
ح. تغييرات شرايط اقتصادي يا کسب و کار كه بر ارزش منصفانه داراييهای مالی و بدهيهاي مالي واحد تجاري تأثير می‌گذارد، صرف‌نظر از اینکه آن داراييها يا بدهيها به ارزش منصفانه یا به بهاي مستهلك‌‌شده شناسايي شده باشند؛
خ. عدم ایفای تعهدات وام يا نقض مفاد موافقت‌نامه وام كه تا پايان دوره گزارشگري برطرف نشده باشد؛
د. معاملات با اشخاص وابسته؛
ذ. جابجايي بين سطوح سلسله مراتب ارزش منصفانه مورد استفاده در اندازه‌گيري ارزش منصفانه ابزار‌هاي مالي؛
ر. تغيير طبقه‌بندي سرمایه‌گذاریها در نتيجه تغيير در هدف يا استفاده از آن داراييها ؛ و
ز. تغيير در بدهیهای احتمالی يا داراییهای احتمالي.
- سایر استانداردهاي حسابداری، رهنمودهایی در خصوص الزامات افشاي بسياري از اقلام فهرست‌شده در بند 16 ارائه می‌کنند. هرگاه رويداد يا معامله‌اي برای درك تغييرات در وضعيت مالی يا عملكرد مالی واحد تجاري از آخرين دوره گزارشگري مالی سالانه بااهميت باشد، گزارش مالي ميان دوره‌اي بايد شرحي از اطلاعات مربوط مندرج در صورتهاي مالي آخرين دوره گزارشگري مالی سالانه، همراه با به‌روزرسانی آن اطلاعات را ارائه کند.
